Κρίνοντας από το αθηναϊκό πολίτευμα, το μόνο για το οποίο υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες, συμπεραίνουμε ότι πέντε ήταν οι βασικές αρχές μιας δημοκρατικής διακυβέρνησης: Πρώτον, όλες οι σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονταν με την αρχή της πλειοψηφίας. Δεύτερον, δικαίωμα ψήφου είχαν όλοι οι (άρρενες) πολίτες, ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση. Τρίτον, οι αποφάσεις λαμβάνονταν σε συνελεύσεις των πολιτών, ύστερα από επεξεργασία στη Βουλή. Τέταρτον, όλοι όσοι αναλάμβαναν αξιώματα λογοδοτούσαν μετά το τέλος της θητείας τους, που συνήθως διαρκούσε έναν χρόνο. Πέμπτον, ενώ για τα στρατιωτικά και ορισμένα οικονομικά αξιώματα οι άρχοντες εκλέγονταν, για όλα τα υπόλοιπα κληρώνονταν. Αντιθετως οι Τριάκοντα Τύραννοι συνιστούσαν μια ολιγαρχική κυβέρνηση τριάντα ατόμων, η οποία διαδέχτηκε την αθηναϊκή δημοκρατία μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου. Διήρκεσε 8 μήνες, το 404 π.Χ.
Τον τρόπο αυτό διακυβέρνησης επέβαλε στους Αθηναίους ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρος μετά την παράδοση της πόλης, την οποία διαπραγματεύτηκε ένας από τους μελλοντικούς τυράννους, ο Θηραμένης. Η Εκκλησία του Δήμου προέβαλε αντίσταση, ωστόσο με τη βοήθεια μιας σπαρτιατικής φρουράς που εγκαταστάθηκε στην πόλη οι Τριάκοντα, με τον Κριτία επικεφαλής, εγκαθίδρυσαν ένα καθεστώς τρόμου, το οποίο διατήρησε στο ακέραιο τα πολιτικά δικαιώματα μοναχά 3.000 ατόμων, μέλη της δικής τους παράταξης. Οι αντίπαλοί τους μπορούσαν να βρουν ξαφνικά το θάνατο χωρίς να προηγηθεί δίκη. Εκείνοι που αντιστάθηκαν στην εξέλιξη αυτή των πραγμάτων εξοντώθηκαν χωρίς οίκτο, ανάμεσά τους κι ο ίδιος ο Θηραμένης που εξαναγκάστηκε να πιει κώνειο. Τον Ιανουάριο του 403 π.Χ., μετά από επτά ή οκτώ μήνες στην εξουσία, οι Τριάκοντα εκδιώχθηκαν από το Θρασύβουλο προς μεγάλη ανακούφιση των κατοίκων.