Κρίνοντας από το αθηναϊκό πολίτευμα, το μόνο για το οποίο υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες, συμπεραίνουμε ότι πέντε ήταν οι βασικές αρχές μιας δημοκρατικής διακυβέρνησης: Πρώτον, όλες οι σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονταν με την αρχή της πλειοψηφίας. Δεύτερον, δικαίωμα ψήφου είχαν όλοι οι (άρρενες) πολίτες, ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση. Τρίτον, οι αποφάσεις λαμβάνονταν σε συνελεύσεις των πολιτών, ύστερα από επεξεργασία στη Βουλή. Τέταρτον, όλοι όσοι αναλάμβαναν αξιώματα λογοδοτούσαν μετά το τέλος της θητείας τους, που συνήθως διαρκούσε έναν χρόνο. Πέμπτον, ενώ για τα στρατιωτικά και ορισμένα οικονομικά αξιώματα οι άρχοντες εκλέγονταν, για όλα τα υπόλοιπα κληρώνονταν. Αντιθετως οι Τριάκοντα Τύραννοι συνιστούσαν μια ολιγαρχική κυβέρνηση τριάντα ατόμων, η οποία διαδέχτηκε την αθηναϊκή δημοκρατία μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου. Διήρκεσε 8 μήνες, το 404 π.Χ.
Τον τρόπο αυτό διακυβέρνησης επέβαλε στους Αθηναίους ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρος μετά την παράδοση της πόλης, την οποία διαπραγματεύτηκε ένας από τους μελλοντικούς τυράννους, ο Θηραμένης. Η Εκκλησία του Δήμου προέβαλε αντίσταση, ωστόσο με τη βοήθεια μιας σπαρτιατικής φρουράς που εγκαταστάθηκε στην πόλη οι Τριάκοντα, με τον Κριτία επικεφαλής, εγκαθίδρυσαν ένα καθεστώς τρόμου, το οποίο διατήρησε στο ακέραιο τα πολιτικά δικαιώματα μοναχά 3.000 ατόμων, μέλη της δικής τους παράταξης. Οι αντίπαλοί τους μπορούσαν να βρουν ξαφνικά το θάνατο χωρίς να προηγηθεί δίκη. Εκείνοι που αντιστάθηκαν στην εξέλιξη αυτή των πραγμάτων εξοντώθηκαν χωρίς οίκτο, ανάμεσά τους κι ο ίδιος ο Θηραμένης που εξαναγκάστηκε να πιει κώνειο. Τον Ιανουάριο του 403 π.Χ., μετά από επτά ή οκτώ μήνες στην εξουσία, οι Τριάκοντα εκδιώχθηκαν από το Θρασύβουλο προς μεγάλη ανακούφιση των κατοίκων.
φύλλο 2
1. Αναζητήστε στο Διαδίκτυο και βρείτε πληροφορίες για το καθεστώς των τριάκοντα τυράννων στην Αρχαία Αθήνα. Σημειώστε στο φύλλο σας ή σε ψηφιακό αρχείο τα επιπλέον στοιχεία που σας εντυπωσιάζουν. Επίσης, σε αντίθεση με την τυραννία, μελετήστε και τα χαρακτηριστικά της αθηναϊκής δημοκρατίας (προσέξτε στο τέλος του κειμένου). Προσέξτε την ταυτότητα των σελίδων που θα επισκεφτείτε (σε ποιον ανήκουν; κάθε πότε ενημερώνονται; έχουν παραπομπές από πού αντλούν το περιεχόμενό τους; τι δείχνει η διεύθυνσή τους; Τι δείχνει το όνομά τους;).
2. Διαβάστε τι λέει ο Λυσίας για το καθεστώς των τριάντα τυράννων στον λόγο του «Κατά Ερατοσθένους», 5-13. Προφανώς θα προτιμήσετε κάποια από τις τρεις μεταφράσεις που θα βρείτε επιλέγοντας «εμφάνιση μετάφρασης» (Ν.Χ. Χουρμουζιάδη, Σ. Τζουμελέα, Γ.Α. Ράπτη). Σημειώστε στο φύλλο σας ή σε ψηφιακό αρχείο τις διαφορές που εντοπιζετε την αφήγηση του Λυσία σε σχέση με αυτήν του Ξενοφώντα.
3. Αποδώστε την πραγματικότητα του τυραννικού καθεστώτος σε έναν εννοιολογικό χάρτη. Διαλέξτε ανάμεσα στις εφαρμογές: https://bubbl.us/, https://www.text2mindmap.com/, https://www.mywebspiration.com/. Προσοχή: Επειδή θα χρειαστεί εγγραφή, αν θέλετε χρησιμοποιήστε τον λογαριασμό username: dialogos, password: _____. Μπορείτε να δουλέψετε με αντιγραφή επικόλληση. Δείτε το παράδειγμα ενός χάρτη στο ξεκίνημά του:
φύλλο 2 (ομάδα 3)
Ημερομηνία: 2013-11-27
Θέμα: 1
Ημερομηνία: 2013-11-27
Θέμα: 2
Σε αντιθεση με τον Ξενοφοντα ο οποιος προσπαθει και καταφερνει να κρατησει ουδετερη σταση και αντικειμενικοτητα,ο Λυσιας κατηγορει φανερα του Τριακοντα και την πολιτικη που ασκουν.